به راستی مغز انسان يکی از شگفتی‌های جهان است.  با وجودي كه تنها 1.4 کيلوگرم وزن دارد،  هزار ميليارد نورون را در خود جاي داده است. هر نورون مي‌تواند به 10000 نورون مجاور خود، متصل شود. اين بدان معنی است که  براي محاسبه كل اتصالات ممكن مغزي نيازمند 10.5 ميليون صفر مقابل عدد يك خواهيم بود! به عبارتي ديگر قابليت مغز انسان نامحدود است.

داستان خالق غير متعارف اين مدل
ند هرمان، مبدع مدل HBDI همواره نسبت به گوناگون بودن ترجيحات خود كنجكاو بود و پس از شروع مطالعات بر روي مغز به آگاهي در اين زمينه دست يافت. در زمان تحصيل در دانشگاه کورنل شايستگي هاي خودش را در زمينه موسيقی و فيزيک به نمايش گذاشت. بعدها كه به عنوان يكي از مديران موفق شركت GE به حساب مي‌آمد، همچنان در كارهاي هنري و مجسمه سازي فردي چيره دست به شمار مي‌رفت. علاقه‌ي‌ كاري ند هرمان به عنوان يک متخصص توسعه‌ی مديريت، جرقه‌ی آغاز اين تحقيق را در ذهن او روشن كرد: « چرا مديرانی که با هم در يک جلسه‌ی آموزشی شركت مي‌كنند و تحت تعليم يک مربی با برنامه‌ی آموزشی مشترک قرار می‌گيرند، با قضاوتهای کاملاً متفاوت و حتی متضاد از آن جلسه بيرون مي‌آيند و جنبه هاي متفاوتي از برنامه مذكور را در كار و پيشه خود مورد استفاده قرار دهند؟»

راست مغزي- چپ مغزي
تحقيق روگر اسپری بر روی مغز در سال 1975، برای اولين بار ويژگي دو وجهي‌ بودن مغز را آشکار نمود. يافته هاي اسپري مبتني بر  مشاهده بيمارانی بود که ارتباط بين دو نيمکره‌‌ي مغزشان را برای درمان بيماری صرع قطع كرده بودند. يافته‌ها نشان مي داد، بيماری که  قسمت راست مغز  او آسيب ديده، قادر به شناسايي  افراد و خيابانهای محل زندگی خود نمي‌باشد ولي فردی که سمت چپ مغزش آسيب ديده، نمی‌تواند خود را به راحتی معرفی کند و ممکن است ناچار باشد براي بازيابي توانايي زباني خود از تلفظ کلمات و آهنگ جملات شروع کند.

اين تحقيقات دامنه‌دار طي 40 سال اخير نشان می‌دهد که نيمکره چپ همه چيز را به عناصر گوناگون و جزئیات تفکيک می‌کند؛ از طرف ديگر، نيمکره راست،  مجموعه را به شكل واحد در نظر گرفته و بطور ساختار يافته به دنبال روابط، تناسب و تشابهات مي‌باشد. مسئوليت تفکر منطقی، ترتيب‌گرا و عقلاني با  سمت چپ مغز مي‌‌باشد که فعاليتهاي دست راست را کنترل می‌کند. از طرف ديگر، نيمکره راست مسئوليت برداشت هاي جامع، لحظه‌اي، شهودی، بصری، تلفيقي، هيجانی و توصيفي را برعهده دارد.

دو روش متفاوت برای حل مسائل

هر کس برای رويارويی با مسائل روزمره خود شيوه خاص خود را دارد.  افراد راست مغز گاهي مساله را رها مي كنند و ظاهرا به آن نمي‌انديشند ولي در ناخودآگاه درگير آن هستند تا بعد از مدتي به پاسخ برسند، ممکن است يک قدم به عقب برگشته و يك تصوير کلي را همراه با تمام ارتباطات بين اجزاء مشاهده كنند. آنها بر اساس استعاره و قیاس به موضوع مي‌انديشند و بين اجزايي که در نگاه اول بعيد و غير مرتبط به نظر می‌رسد، ارتباط برقرار می‌کنند. این شيوه حل مساله برای فردی که نيمه چپ مغزش غالب است،  غير منطقي جلوه مي‌كند. در مقابل،  يك فرد چپ مغز  بيشتر به دنبال رويکردي نظام‌مند و گام به گام مي‌باشد و قبل از هرگونه قضاوتی، به مشاهده جزئی واقعيت ها مي‌پردازد. اين رويکرد معمولاً از نظر افراد راست مغز بي‌حاصل و كسالت بار بوده و حتي مايل به همكاري در چنين شيوه‌اي نمي‌باشند.

به عنوان مثال، افرادی که نيمکره‌ی چپ مغزشان غالب است، در يک شغل فنی که نيازمند نظم‌دهی، برنامه‌ريزی عملياتي و پياده‌سازي است، احساس بهتری دارند. آنها از خيال‌پردازي دوری كرده و براي شكستن ساختارها و عبور از مرزها مقاومت نشان مي‌دهند و ترجيح می دهند متمرکز، منطقی و دقيق باقی بمانند. افرادی که نيمکره‌ی راست مغزشان غالب است، از ايده‌های جديد و اجتماعی لذت می‌برند. آنها بيشتر در قالب تصاوير فکر می‌کنند تا کلمات. مفاهيم  انتزاعي و مباحث فرضیه‌اي برای اين دسته از افراد جالب است.

ند هرمان علاوه بر تحقيق راست و چپ مغزي، يافته‌هايي در مورد سيستم ليمبيك را نيز مطالعه كرد. اين سيستم دو بخشي، در عمق مغز جاي گرفته و جايگاه اصلی هيجانات، حافظه و كنترل كننده روابط اجتماعی و فرايندهاي اثرگذاري ماست. هرمان با تركيب اين تحقيقات مدل چهار ربعي فراگير مغزی را بوجود آورد كه به تعبيري شيوه تفكري ما را روشن مي‌كند.

ما به تمامی چهار ربع بالا دسترسي داريم، اما برای هر کدام از ما مشخصاً برخی از آنها نسبت به بقيه دارای اولويت هستند. اين ترجيحات بر اساس غالب بودن فرآيندهای خاص تفکري هر فرد، پايه های مدل فراگير مغزی را شکل می دهد که اساس HBDI است.

پروفايل ها، گوناگوني ترجيحات تفکري را نشان می‌دهند

اين تحقيق ند هرمان را بر آن داشت زمانیکه در GE بود ابزار ترجيحات تفكري HBDI را بوجود آورد تا براساس يك آزمون 120 سوالي تصويري از ترجيحات تفکری به افراد، زوج ها، تيم ها و سازمانها بدهد. بکارگيری پروفايل‌هاي HBDI منجر به درک بهتری از روشهاي طبيعی مي‌شود كه براي پردازش اطلاعات مورد استفاده قرار مي‌دهيم. درك ما از محيط، رويکردهای حل مسئله، اثربخشی ارتباطات ما با ديگران و چگونگی اجراي کارها، تحت تاثير اين روش هاي تفكري است. از كاربردهاي مديريتي آن مي‌توان به استفاده در برنامه‌هاي توسعه‌ی مديريت و رهبری برای سازمان های پيشرو اشاره نمود. زيرا عامل افزايش سرعت و اثربخشی ارتباطات، نوآوری بيشتر و بهبود فرآيندهای تيمی خواهد بود. مدل HBDI اين امکان را برای متقاضيان فراهم می‌کند که از ترجيحات ذهنی و روش‌هاي تفکر خود آگاه شوند. فهميدن اين موضوع به افراد کمک می‌کند که رضايت خاطر بيشتري از خود داشته و درك بهتر و موثرتري از كساني داشته باشند که  متفاوت از آنها مي‌انديشند.

بر اساس مدل HBDI هشتاد و یک پروفايل تفكري وجود دارد كه در هر پروفايل ميزان اولويت ترجيحات هر يك از اين ويژگي‌هاي چهارگانه در فرد معلوم مي‌شود. با آگاه شدن از پروفايل خود، شما قادر خواهید بود در طیف گسترده‌ای از امور، موثرتر عمل کنید كه از آن جمله مي‌توان به ارتباطات، كارهاي تيمي، حل مسئله، تصميم‌گيري، ارتقاي شغلي، خلاقيت، آموزش و يادگيری و برنامه ريزی استراتژيک اشاره نمود.

به زبان ساده، افراد به طور ناخودآگاه، تحت تأثير ترجيحات فکری خود ارتباط برقرار می‌کنند. با آگاهي از اين ترجيحات بستري فراهم مي‌شود تا استعداد همه عوامل سازمان به شكلي متعادل بروز كند. در واقع هر انسان موجودي منحصر به فرد از خلقت است كه در جاي مناسب شكوفا مي‌شود. ابزار HBDI يكي از قوي‌تري ابزارهايي است كه كمك مي‌كند جايگاه بهينه حضور هر فرد در محيط اجتماعي و سازماني شناخته شود. ثمره اين شناخت و به كارگيري اين هوشمندي، رضايت دروني فرد و بهره‌وري بالاي سازمان خواهد بود.